Više od 12.400 izraelskih stanovnika pozitivno je na COVID-19 nakon vakcinacije, među njima 69 ljudi koji su već dobili drugu dozu koja je počela da se primjenjuje početkom prošle nedjelje, izvijestilo je Ministarstvo zdravlja Izraela. To iznosi 6,6 odsto od 189.000 vakcinisanih koji su nakon vakcinacije uradili testove na koronavirus. Statistikom u koju su uprte oči kompletne izraelske populacije bavio se dnevni list Haaretz.

Foto: Ilustracija, Piabay

Prema podacima ministarstva, 5.348 ljudi bilo je zaraženo i do nedjelju dana nakon dobijanja vakcine, od 100.000 ljudi koji su vakcinisani i potom testirani nedjelju dana kasnije – stopa zaraze od 5,4 odsto vakcinisanih za to vrijeme. Još 5.585 ljudi je pozitivno testirano na virus između osmog i 14. dana nakon dobijanja prve vakcine – 8,3 odsto od 67.000 ljudi koji su vakcinisani i testirani tokom tog perioda nakon vakcinacije.

Ljudi su takođe bili pozitivni i nakon više od dvije nedjelje nakon dobijanja prve doze, između 15. i 21. dana, perioda tokom kojeg je djelimični imunitet već trebalo da djeluje.

Od 20.000 ljudi testiranih tokom ovog postvakcionog perioda, 1.410 ljudi je bilo pozitivno, oko 7,2 procenta. Od 3.199 ljudi koji su uzeli testove na koronavirus između 22. i 28. dana nakon prve vakcine, za 84 je utvrđeno da su pozitivni (2,6 odsto), uključujući 69 ljudi koji su već dva puta bili vakcinisani.

U Izraelu je tokom prošlog mjeseca vakcinisano oko 2,15 miliona ljudi, od kojih je 300.000 već dobilo drugu dozu. U ovoj fazi je još teško izvući konačne zaključke o efikasnosti vakcine. U nekim grupama inokuliranih ljudi tokom različitih perioda nakon vakcinacije, odnos pozitivnih testova odgovara odnosu pozitivnih testova u opštoj populaciji, od kojih velika većina još nije bila vakcinisana, navodi Haaretz.

U međuvremenu, serološki testovi urađeni na zaposlenima u medicinskom centru Šeba u Tel Hašomeru nedjelju dana nakon što su primili drugu dozu vakcine Fajzer pokazali su da je od 102 testiranih radnika njih 100 imalo nivo antitijela između šest i 20 puta veći nego nedjelju dana ranije.

Ovi rezultati ohrabruju, a prema prof. Gili Regev-Iohaiju, direktoru bolničke jedinice za prevenciju i kontrolu infekcije „to znači da vakcina djeluje sjajno i da se će se za nekoliko dana vidjeti pad incidencije infekcije.“

Statistika onih koji su vakcinu primili ukazuje na značaj protoka vremena u izgradnji imuniteta. Prema Fajzeru, veliki skok imuniteta trebalo bi da se dogodi između 15. i 21. dana, kada bi efikasnost vakcine trebalo da pređe sa 52 na 89 procenata, nakon čega bi druga doza trebalo da dovede vakcinisani procenat u stanje od 95 odsto zaštite.

Ali ove statistike, ohrabrujuće kakve jesu, ne mogu da odrede nivo zaštite koji vakcina pruža pojedinačnoj osobi. Štaviše, što se više ljudi vakciniše, vjerovatnije će se naći razlike među rezultatima Fajzera u kliničkim ispitivanjima i rezultata na terenu, ne samo u pogledu nivoa efikasnosti vakcine za pojedince, već u pogledu njene opšte efikasnosti i sposobnosti da obezbijediti „imunitet krda“.

Takođe, još nije jasno u kojoj mjeri vakcina štiti od mutacija virusa. Izraelci stariji od 60 godina su u ovom trenutku većina onih koji su primili vakcinu.

Do danas je vakcinisano 86 odsto starijih od 70 do 79 godina, zajedno sa 80 odsto onih starijih od 80 godina i 68 odsto onih koji su u dobi od 60 do 69 godina. Fajzer je izvijestio da je vakcina bila visoko efikasna među onima sa 65 ili više godina pružajući 95 odsto zaštite među 7.000 učesnika te starosne grupe u njenim ispitivanjima. Ta statistika moraće da se dokaže u stvarnom životu, jer nečiji imuni sistem vremenom erodira i postaje manje moćan u poređenju sa mlađom osobom.

To se može vidjeti na primjeru vakcine protiv gripa, koja je manje od 60 odsto efikasna među onima sa 65 i više godina, dok je kod mlađih, 80 do 90 odsto efikasna, čak i kada je komponenta vakcine prilagođena sojevima gripa koji su najčešći tokom date sezone.

Ali starost nije jedini faktor koji igra ulogu. Na eroziju imunološkog sistema mogu uticati naslednost, način života, izloženost okoline i još mnogo toga. Zbog toga su tokom godina razvijeni različiti indeksi za odvojeno mjerenje „imunološkog doba“. „Razlika u imunološkim reakcijama među ljudima je ogromna“, kaže prof. Ioram Reiter, stručnjak za molekularnu imunologiju sa Izraelskog instituta za tehnologiju. „U većini slučajeva primjenjujemo vakcine, ali ne možemo predvidjeti jačinu odgovora ili nivo zaštite, bilo na nivou antitijela ili na nivou ćelijske zaštite.“

Za sam kraj Haaretz navodi da su Fajzerova ispitivanja utvrdila su da se učestalost neželjenih efekata razlikuje u zavisnosti od starosne grupe.

Reiter napominje da se „način na koji imuni sistem reaguje nekoliko nedjelja nakon vakcine razlikuje za mlađe ljude nego za starije. „Kod starijih ljudi je to uglavnom na nižem nivou, zbog čega izlaganje drugoj dozi koja oponaša virus generiše manje moćan odgovor. Zbog toga vidimo manje reakcija ili neželjenih efekata koji izražavaju aktivni odgovor imunog sistema. Međutim, naglasio je da nedostatak reakcija ili neželjenih efekata ne ukazuje na to da je vakcina manje efikasna ili da nečiji imuni sistem ima nedostatak.

Prema prof. Zviki Granot, stručnjaku za imunologiju na Hebrejskom univerzitetskom medicinskom fakultetu „imuni sistem starije osobe je manje efikasan i to je očigledno razlog za razlike u reakcijama. Sedamdesetogodišnjak će drugačije reagovati na virus nego dvadesetogodišnjak. Odgovor na drugu dozu, za razliku od prve, već je odgovor tijela na virus, ili u ovom slučaju na protein koji ćelija proizvodi i koji oponaša virus, generalno, stečeni imunološki mehanizam je manje fleksibilan kod starijih ljudi i generalno manje reaguje. To znači sporiju i manje moćnu reakciju. To ne znači da je vakcina manje efikasna. Ali to sigurno objašnjava zašto je kod starijih ljudi bombastična reakcija imunog sistema sa neželjenim efektima rjeđa.