Komunalna policija i inspekcija naložila je vlasnicima lokala unutar zidina Staroga grada da uklone izloge, tende, reklame i sve ostalo što je neprimjereno tom zaštićenom spomeniku kulture.

Foto: arhiva, Kolektiv.me (detalj iz Starog grada)

Rok je, kako je “Vijestima” rečeno, četiri dana, a kazne su 500 eura ukoliko to sami ne učine. Upozorenja su uručena, a Komunalna policija i inspekcija je sačinila tim od tri inspektora koji sprovode akciju.

Sekretarijat za društvene djelatnosti je u saradnji sa Komunalnom policijom i inspekcijom pokrenuo je tu akciju “pospremanja” Staroga grada, u svjetlu činjenice da je Budva u finalu za izbor Evropske prijestonice kulture 2028.

Najava da moraju uklanjati izloge, pojedini i video nadzor, reflektore… već je izazvala revolt vlasnika lokala koji najavljuju tužbe, smatrajući da je trebalo da budu upozoreni još početkom godine, a ne sada pred sam početka sezone.

Godinama unazad “Vijesti” su pisale o katastrofalnom stanju u kome se nalazi dva i po milenijuma star grad na Jadranu, jer je devastacija prisutna na svakom koraku unutar i van bedema, od divlje gradnje pa do manjih intervencija.

”Vijestima” je prije dvije godine iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara saopšteno da je u postupku izrada elaborata za potrebe revalorizacije kulturnih dobara, u okviru čega potpada i Stari grad Budva sa svojim bedemima.

”U okviru elaborata detaljno će biti dokumentovano postojeće stanje, te u odnosu na isto biti izrečene mjere zaštite. Proces revalorizacije, međutim, odvija se sporijom dinamikom, usljed nedostatka finansijskih sredstava”, rečeno je tada iz Uprave.

Posljednja državna kontrola komisije Uprave za zaštitu kulturnih dobara bila je 2014. godine. Tada je komisija utvrdila da Stari grada ima devet novih kuća, 22 podignuta sprata i više od 1.200, uslovno rečeno, sitnih promjena na kulturnom dobru koje je zakonom zaštićeno. Riječ je o novim balkonima, novim viđenicama, proširenju izloga, plastičnim i aluminijumskim prozorima, vratima, uličnim izlozima i vitrinama, rolo vratima, gvozdenim rešetkama, tendama, raznim stubovima i slavolucima. Po svim kriterijumima, Stari grad bi trebalo da se ‘skine’ sa liste zaštićenih spomenika kulture

Nekadašnji Zavod za zaštitu spomenika je od 2003. do 2006. podnio 11 krivičnih prijava zbog “divlje gradnje”, ali tužilaštvo nijednu nije procesuiralo.

Jedan od najbrutalnijih primjera devastacije Starog grada, pod patronatom lokalnih vlasti, desio se 2015. godine, kada je tadašnja DPS uprava aminovala odluku Sekretarijata za gradsku infrastrukturu, na čijem je čelu bio Nikola Divanović, da se na gradskim bedemima postavi iluminacije dizajnera Karima Rašida.

Rašidova iluminacija u obliku dvostrukog niza svjetlećih cijevi, dužine 250 metara, postavljena je uoči dočeka 2015. godine. Problem je izbio jer je iluminacija postavljena na metalnim držačima dužine 1,4 metra, koji su učvršćivani šrafovima u kamene zidine stare vjekovima.

MZ “Stari grad” tada je podnijela krivičnu prijavu. Opština je godinu kasnije morala da skine iluminaciju, te izvrši saniranje oštećenja, priznajući da je izvršena devastacija.

U okviru akcije koju je pokrenuo Sekretarijat za društvene djelatnosti poslije više decenija biće “oslobođeni” i piloni.

Piloni kao izuzetan trag urbane strukture helenističkog grada su godinama bili čiviluk u jednom starogradskom butiku.

Piloni iz VI vijeka, kapija antičke Budve, nažalost je bio degradiran time što je bio dio inventara butika. Predviđeno je da se taj spomenik “oslobodi”, te omogući turistima i ostalima posjetiocima Budve da mogu nesmetano da ga vide.

Mjesna zajednica “Stari grad” još prije pet godina pozvala je nadležne u Opštini da eksproprišu trgovački objekat u kome se nalazi vrijedan kulturno-istorijski spomenik.

”Prilikom otkrivanja antičke kapije 1985. opštinski organ nije imao u vidu zakon iz 1945. po kojem sve što se nađe 20 centimetara ispod površine zemlje pripada državi. Putem zamjene lokala jednom vlasniku je dat lokal na drugom mjestu, a privatni vlasnik za 2/3 površine je ostao vlasnik iako ne može biti vlasnik prostora koji je naknadno iskopan ispod njegovog prizemlja. Nije se niko bavio ovim problemom, pa je tako jedan od najstarijih spomenika kulture u Crnoj Gori sada u funkciji butika”, naveli su tada iz MZ “Stari grad”.

Iz Opštine se još ne oglašavaju da li će se akcija uklanjanja svega onoga što ruži izgled Staroga grada odnositi i na ono što je ispred zidina, prije svega velike metalne tende koje su praktično ogradile starogradske bedeme.

Podsjećamo, tende su napravile obruč oko zidana prije šest godina, kada su gradske vlasti, uprkos jasnom stavu Uprave za zaštitu kulturnih dobara koja je tražila uklanjanje metalnih tendi, dozvolila njihova postavljanje.

Uprava za zaštitu kulturnih dobara, na čijem je čelu bila Anastazija Miranović uputila je tada dopis u kome su iznijete primjedbe na nacrt Plana privremenih lokacija oko i unutar Staroga grada.

Od korekcija koje je potrebno izvršiti, kako je naglašeno iz Uprave, propisano je između ostalog da se u neposrednoj blizini, okolo i u okviru bedema Starog grada Budve, uklone postojeće nadstrešnice, tende, drvene podloge i sve slične konstrukcije. Međutim, umjesto da budu uklonjene one koje su do tada postavljene, uslijedilo je postavljanje još nekoliko.